Energieprojecten: een samenspel van afwegingen

In Uitgeest lijken inwoners minder weerstand te bieden tegen zoekgebieden voor windenergie dan de gemeenteraad. De gemeenteraad was met een krappe meerderheid tegen windturbines en dus zijn drie locaties geschrapt. De inwoners zijn – met eveneens een krappe meerderheid – wel bereid te praten over wind. Dat bleek tijdens de laatste participatieavond. “Veel mensen zijn enthousiast over de energieprojecten, en niet alleen de voorlopers”, zegt wethouder Jelle Brouwer. “Aan anderen moet ik telkens opnieuw uitleggen waarom we het doen. Het helpt dat ik zelf gedreven ben.”

De gemeenteraad van Uitgeest heeft een aantal jaren geleden gezegd: We willen de hoeveelheid energie die we gebruiken zelf opwekken. “Niemand had op dat moment het inzicht in hoe dat in zijn werk zou gaan, maar de ambitie is er”, vertelt Brouwer. “We willen de 49% CO2-reductiedoelstelling behalen. Het is een opgave die een enorme dynamiek op gang brengt. Iedereen vindt dat we moeten verduurzamen, maar als er dan locaties genoemd worden voor duurzame opwek wordt het lastig, zeker als het gaat om windenergie.”

Bespreekbaar

De gemeenteraad heeft zich inmiddels tegen windmolens uitgesproken. De zoekgebieden voor windenergie zijn geschrapt. “Toch wilde ik weten wat de inwoners er nu van vinden”, zegt Brouwer. “Daarom hebben we tijdens de laatste participatieavond in februari alle zoeklocaties nog eens aan de inwoners gepresenteerd. De deelnemers konden op de locaties stemmen. Zo’n 40 tot 50% zei bij de meeste locaties: Daar willen we niks, punt. De andere 50 tot 60% liet zich meer inhoudelijk uit. Zij wilden ingaan op vragen als: Hoe zetten we de windturbines en zonnepanelen dan het beste neer, in welke lijn, hoe ver van de weg? Voor een krappe meerderheid waren windturbines onder voorwaarden bespreekbaar.”

De vijf zoekgebieden voor zon staan nog overeind in Uitgeest. Maar ook hierover is nog geen consensus. “De vijf locaties hebben stuk voor stuk een beschermde status, vanuit landschapsbeheer of vanuit provinciaal beleid. Aan de zuidkant van Uitgeest, waar de Stelling van Amsterdam is, wilde de provincie eigenlijk op voorhand geen medewerking verlenen aan opwek. Maar als we niet nieuwe afwegingen maken, dan kunnen we alles wel schrappen. We kunnen geen woningen bouwen in ons groene buitengebied, maar ik verwacht wel dat de zonneweides er kunnen komen.”

Vliegwieleffect

Op dit moment ligt voor Brouwer de focus op het vaststellen van de vijf zoeklocaties voor zon. Hij heeft er goede hoop op dat dat gebeurt. “De energiecoöperatie van Uitgeest is al heel actief aan de slag. Van de vijf locaties zijn er drie waar al concrete initiatieven ontwikkeld worden. Daar zijn we als gemeente van afhankelijk, wij gaan het alleen faciliteren. In gesprek gaan met bewoners hoort daarbij. Goed uitleggen hoe het project eruit zal zien, goed luisteren naar eventuele bezwaren en kijken hoe je daaraan tegemoet kan komen. De initiatiefnemers snappen dat wij willen dat draagvlak ontstaat, mede door gedeeld eigendom. Er is voldoende animo voor. Een van de energiecoöperaties heeft zelfs een wachtlijst van mensen die graag willen deelnemen. Ik hoop op een vliegwieleffect.”

Meervoudig ruimtegebruik is daarbij ook een punt van aandacht. “Een initiatiefnemer heeft aangegeven dat hij een toeristische wandelroute over zijn zonneweide wil laten lopen, als onderdeel van een grotere route. Verder bieden de zonneweides vele mogelijkheden om de biodiversiteit op een hoger plan te brengen. Andere kansen voor meervoudig ruimtegebruik moeten nog onderzocht worden. Misschien kan in gebieden waar we voor de toekomst veel wateroverlast voorzien, een zonneweide worden gemaakt die we onder water kunnen laten lopen. We gaan het per locatie bekijken.”

Meer mogelijkheden in RES 2.0

En als het aan Brouwer ligt zijn de windturbines nog niet van de baan. “Het kan zijn dat ze wel in de RES 2.0 komen. Die RES gaat sowieso meer mogelijkheden geven, omdat ook de warmtetransitie dan wordt meegenomen. Wij zijn er al volop mee bezig. In de wijk De Koog hebben we samen met het waterschap, HVC, de provincie en de woningbouwcorporatie een haalbaarheidsonderzoek voor aquathermie gedaan. Mocht dit een haalbare business case worden, dan is die razend interessant voor heel Nederland. In zo veel wijken in Nederland zijn er brede watergangen die je kunt gebruiken.”

Al met al zijn veel mensen in Uitgeest enthousiast over de energieprojecten. “De vrijwilligers die het zwembad runnen, willen energieneutraal worden. Ze dekken het bad af om warmte vast te houden, ze hebben warmtecollectoren waar water doorheen stroomt, ze willen meer zonnepanelen en ze gaan aan de gang met warmtekoudeopslag en een warmtepomp. Wij geven ze een bijdrage om de verduurzaming te onderzoeken. En hopen dat ze een voorbeeld zijn voor de mensen die verandering moeilijk vinden. Jongeren willen die verandering wel. Ik denk dat mijn generatie meer zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Daar werk ik aan.”