Nieuwsoverzicht
130 volksvertegenwoordigers in gesprek over energiestrategie
Tijdens een online reflectiebijeenkomst spraken gisteravond ruim 130 raadsleden, leden van Provinciale Staten, bestuurders van de waterschappen en belanghebbenden over de kansen, knelpunten en dilemma’s van de energietransitie. Aanleiding zijn de concept-Regionale Energiestrategieën van Noord-Holland Noord en Noord-Holland Zuid, die in oktober voor doorrekening worden aangeboden aan het Nationaal Programma RES (NP RES) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Doel van de bijeenkomst was om volksvertegenwoordigers te ondersteunen bij het formuleren van hun wensen en bedenkingen bij de concept-RES.
Volksvertegenwoordigers ’zoomen’ in de bus langs energieprojecten
Vorige week beleefden wij de première van de eerste ‘virtuele bustour’ van de energieregio’s NHN en NHZ. Voor inspiratie ‘zoomden’ we langs diverse locaties waar hernieuwbare energie wordt opgewekt. Zo’n 70 volksvertegenwoordigers uit Noord-Holland gingen woensdag 24 en vrijdag 26 juni met ons mee. In de studio op een prachtige locatie in het midden van de provincie bespraken we met verschillende gasten wat het Ramplaankwartier in Haarlem (bottom-up in praktijk), een natuurinclusief zonnepark in Bergen en een kleine windturbine bij een boerderij in Wilnis ons kunnen leren.
“Door vast te houden aan Klimaatakkoord kunnen we in Noord-Holland 8.000 banen creëren”
De energietransitie kan een flinke impuls geven aan de werkgelegenheid. Naar verwachting kunnen in Noord-Holland ruim 8000 banen gecreëerd worden. De investering hiervoor moet voor het leeuwendeel van bedrijven komen. Olof van der Gaag, directeur van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en lid van de stuurgroep RES Noord-Holland Zuid, vindt het dan ook van groot belang dat bedrijven betrokken worden in het proces naar RES 1.0. “Als bedrijven het niet zien zitten, komen de investeringen niet van de grond.”
“Rutte zou iedere week een toespraak moeten doen over de klimaatcrisis”
Participatie is niet vanzelfsprekend, constateren Aernoud Olde en Manuel den Hollander van de Participatiecoalitie Noord-Holland in een terugblik op het proces naar de concept-RES. “Draagvlak creëer je niet, het ontstaat als je mensen eigendom en zeggenschap geeft”, aldus Olde. “En daarin is nog veel werk te doen.”
Datacentra en de RES
Het datacentrum van Microsoft gebruikt bijna alle groene stroom die opgewekt wordt in het windpark in de Wieringermeer. Dat werd recent gesteld in een artikel in het NRC. Naar aanleiding daarvan zijn in de Provinciale Staten en een aantal gemeenten in de energieregio Noord-Holland Noord vragen gesteld. De vragen betreffen de effecten van datacentra op de regionale doelen voor duurzame energie. De energieregio past veel windmolens in, maar met dit soort energie grootverbruikers komt de geproduceerde hernieuwbare energie ten goede aan de verduurzaming van Microsoft en niet aan de rest van de regio. Kan daarop binnen de RES gestuurd worden? Het korte antwoord is nee.
Voorlopig concept-RES positief ontvangen, zorgen over impact op landschap en woongenot blijven
Eind april werd de voorlopige concept-RES van de energieregio Noord-Holland Noord gepresenteerd. Over het algemeen is positief gereageerd op de ambitie en kwaliteit van het rapport. Tegelijk zijn er ook zorgen over de impact van grootschalige energieopwekking op het landschap en woongenot. Na een maand maken we een tussentijdse balans op. Wat zijn de meest gestelde vragen, de kritiek en de complimenten?
Met elkaar naar een schone en duurzame regio
In het afgelopen jaar is hard gewerkt aan de Regionale Energiestrategie (RES). De voorlopige concept-RES van de energieregio Noord-Holland Noord is nu klaar. Hierin staan de resultaten van vele onderzoeken, gesprekken en bijeenkomsten. In die bijeenkomsten hebben ruim 1.500 mensen meegepraat over de opwek van duurzame energie in de regio. De ambitie van Noord-Holland Noord is: 4,2 TWh aan duurzame energie in 2030. Dat is bijna een verdubbeling ten opzichte van nu.
“Wat nu is opgeleverd, is pas het concept”
De voorlopige concept-RES is afgerond. Even kunnen Wies Thesingh en Odile Rasch, programmamanagers RES Noord-Holland Noord, rustig ademhalen en terugkijken. Het proces naar de concept-RES is volgens planning verlopen, de programmamanagers zijn trots op wat er is neergezet in korte tijd. “Kritiek is er altijd”, aldus Thesingh. “Mensen zouden te laat betrokken zijn. Ik zie dat als iets positiefs, het is goed dat mensen aangeven dat ze willen meedoen. We zijn nog maar net begonnen.”
Het eerlijke verhaal van een Randstad in het klein
Samir Bashara, wethouder duurzaamheid in Hoorn, heeft wat hij noemt de welkome rol om een onwelkome boodschap te verkondigen. Die boodschap is dat er in Westfriesland zeer waarschijnlijk windmolens bij komen. “We vinden het misschien niet leuk, maar we moeten niet doen alsof het niet gaat gebeuren. Iemand moet dat verhaal vertellen. Dat kan ik als wethouder van Hoorn in bepaalde situaties net iets makkelijker doen dan een collega van één van de andere gemeenten in de regio.” Waarom dat is, legt hij graag uit.
“De mensen in Bergen snappen waarom”
De inwoners van Bergen hebben met de hevige duinbranden van de afgelopen jaren aan den lijve ondervonden wat droogte en opwarming van de aarde met hun leefgebied doet. Bovendien voelden ze in het verleden de grond regelmatig trillen als gevolg van aardgaswinning. “Ik denk dat de noodzaak van de energietransitie bij geen enkele gemeente van Noord-Holland harder binnenkomt dan in Bergen”, aldus Klaas Valkering, wethouder ruimtelijke ordening en als zodanig betrokken bij de Regionale Energiestrategie (RES) in Bergen.
Windmolens, zonnepanelen of misschien helemaal niets. Wat vinden jongeren?
Veel bewoners vinden dat jongeren een stem moeten krijgen in de RES. Zo bleek tijdens de 66 gemeentelijke bijeenkomsten in de energieregio’s Noord-Holland Noord en Zuid. Daarom is Allerd Nanninga, stagiair bij de energieregio’s, op bezoek gegaan bij 4 middelbare scholen in Noord-Holland. In totaal hebben ca. 100 leerlingen tussen de 12 en 16 jaar gepraat over klimaatverandering, de RES en zijn ze uitgedaagd om te reflecteren op de effecten van de opwek van duurzame energie.
Waterschap in het geweer tegen oorzaken én gevolgen
Waterschappen hebben als eerste te maken met gevolgen van klimaatverandering. “Het is aan ons om iets te doen aan de gevolgen van langdurige droogte en zware buien voor de waterhuishouding in ons gebied”, aldus Ruud Maarschall van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. “Dat betekent dat we ook iets moeten doen aan de oorzaken hiervan. De CO2-uitstoot moet naar beneden. Onze ambitie is om in 2025 energie- en CO2-neutraal te zijn.”
De dubbele spagaat van wethouder Huisman
Hennie Huisman, wethouder van Texel, bevindt zich in een dubbele spagaat. Enerzijds wil ze de ambitie van het eiland – energieneutraal in 2030 – waarmaken. Anderzijds wil ze het landschap behouden. Verder moet ze voor het bod in de Regionale Energie Strategie uitgaan van bewezen technieken zoals windmolens en zonnepanelen, terwijl ze veel verwacht van nieuwe technieken als golvenenergie en opslag van energie in waterstof.
Geen roofvogels op zonnepanelen
Draagvlak voor de energietransitie, maar ook voor het effect van die transitie op natuur en landschap. Dat is waar Sijas Akkerman, directeur Natuur- en Milieufederatie Noord-Holland, voor werkt. “Het is spannend. We willen zoveel mogelijk duurzame energieopwek, maar we hebben ook de rol van bewaker van de kwaliteit van natuur en landschap.”
In Noord-Holland praten ruim 3.000 mensen mee over Regionale Energiestrategie
In de afgelopen maanden hebben naar schatting 3.000 mensen in 20 regionale en 66 gemeentelijke bijeenkomsten in Noord-Holland meegedacht over de Regionale Energiestrategie (RES).
“Het bedrijventerrein als energiebedrijf, daar worden ondernemers warm van”
De energietransitie gaat verder dan het plaatsen van zonnepanelen op bedrijventerreinen. “De eerste stap is meestal collectieve inkoop van zonnepanelen. Maar er is veel meer winst te behalen op het gebied van energieopwekking en duurzame warmte. Energievoorziening in eigen hand, dat spreekt ondernemers aan.” Nico Meester van Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord over energietransitie als verdienmodel.
“Moeten we de spruitjes opofferen aan de zon?”
In het proces van de RES staat Schagen voor belangrijke keuzen. Aan wethouder Hans Heddes de taak om ook inwoners bij de keuzen te betrekken: “We nodigen onze inwoners uit vooral actief deel te nemen aan de lokale ateliers. Het mooie is dat in Schagen de mensen behoorlijk positief zijn. Het proces van de RES en de gedachte dat we moeten verduurzamen zijn in goede aarde gevallen.”
Terugblik inspiratiesessie ‘Verbreed je ruimtelijke blik op de energietransitie’
Om onze ruimtelijke blik op de energietransitie te verbreden organiseerden de programma-organisaties van de Regionale Energiestrategie Noord-Holland Noord en Noord-Holland Zuid een inspiratiesessie. Op 11 december ontvingen we 200 ambtenaren, bestuurders, volksvertegenwoordigers en andere stakeholders van de RES.
“Het is essentieel dat iedereen over zijn eigen hekje stapt”
“Door de groeiende economie en de versnelling van de energietransitie raakt het elektriciteitsnet op steeds meer plekken vol”, zegt Jocelyn Schaap, strategisch omgevingsmanager bij netbeheerder Liander. “We weten wat er nodig is en wat slimme oplossingen zijn, maar om die te kunnen uitvoeren moeten alle betrokken partijen goed met elkaar samenwerken en ver vooruitkijken.”
Wat en waarvoor zijn scenario’s?
In de ontwikkeling van de concept-RES worden de mogelijkheden voor grootschalige opwekking van wind en zonne-energie besproken aan de hand van scenario’s. Deze scenario’s zijn een belangrijk onderdeel van het proces. Ze zijn geen eindproduct, maar vormen de input voor de gesprekken in de lokale ateliers per gemeente.
Voor wat hoort wat
De ontwikkeling van de Regionale Energiestrategie (RES) is in volle gang. Wat zijn de mogelijkheden, kansen en wat doen we zelf? Over deze en andere vragen laten we de komende tijd bestuurders in onze provincie aan het woord. Edward Stigter, de gedeputeerde voor klimaat en energie, IPO-bestuur en subsidies, doet de aftrap.
Beoordelingskader RES
Hoe worden de 30 regionale energiestrategieën straks beoordeeld? Voldoen ze aan de kaders uit het Klimaatakkoord? Zijn de ideeën ambitieus genoeg, en niet te vaag? Zeeland heeft de primeur. Hun concept RES doorstond de ‘botsproef’.
Het lijkt nog ver weg. Deadline concept-RES juni 2020
Juni 2020 lijkt nog ver weg, maar dat is het niet. De planning waarmee nu wordt gewerkt is dat vóór 1 juni 2020 alle gemeenten de concept-RES vrij geven aan het nationaal programma RES, inclusief eventuele wensen en bedenkingen voor de uitwerking van het concept naar de RES 1.0.
Foto Energie en Ruimte afgerond
Op 27 juni heeft het afsluitend atelier ‘Foto Energie en Ruimte’ van de RES Noord-Holland Noord en Noord-Holland Zuid plaatsgevonden. Tijdens dit atelier is per deelregio het document ‘foto Energie en Ruimte’ opgeleverd; de eerste mijlpaal in het RES traject.
De mening van Herman Verhagen
De mening van Herman Verhagen. De energietransitie verloopt met horten en stoten en in fasen. De RES en het Klimaatakkoord markeren de overgang van de pioniers- naar de versnellingsfase in de energietransitie. Dit betekent dat het speelkwartier nu voorbij is. Dat is maar goed ook.
Tot nu toe gedaan
De verwachting is dat het Klimaatakkoord in oktober van dit jaar wordt ondertekend. Om de concept RES 1 juni volgende jaar te kunnen opleveren, zijn wij al aan de slag gegaan met het voorbereidende werk.
Zo is de startnotitie klaar die beschrijft hoe we de RES met elkaar gaan maken. Deze wordt na de zomer in verschillende colleges van gemeenten besproken. Ook organiseerden we kennisdagen, werkateliers en expertsessies.
Verder met scenario’s
Nadat de raden een besluit hebben genomen over de startnotitie, gaan we in de deelregio’s aan de slag om samen met bedrijfsleven, corporaties, energiecoöperaties, landschapsorganisaties, LTO, experts en vele andere betrokkenen scenario’s te schetsen.
We zijn begonnen
Zo’n 75 regionale betrokkenen en belanghebbenden, experts en ambtelijke vertegenwoordigers van gemeenten, provincie en waterschap kwamen op 29 mei in Theater de Vest in Alkmaar samen met als doel de ruimtelijk en energetische situatie van de deelregio’s Alkmaar, Kop van Noord-Holland en West-Friesland in beeld te brengen.
Afsluitend atelier Foto Energie en Ruimte
Afgelopen periode hebben zowel regionale betrokkenen en belanghebbenden, experts en ambtelijke vertegenwoordigers van gemeenten, provincie en waterschappen samengewerkt om een feitelijk, compleet en actueel beeld (‘foto’) te krijgen van de regio.
Naar boven